Günlük hayatımızda ve iş dünyasında yapay zeka araçlarına başvurmak, hızla yaygınlaşan bir alışkanlık haline geldi. ChatGPT gibi araçların sunduğu kolaylıklar şüphesiz çok değerli. Ancak şunu unutmamalıyız: Bu teknolojiler daha yolun çok başında ve insan faktörünün tamamen devre dışı bırakılması henüz mümkün değil.

Bu yazıda, yapay zekayı veri analitiği alanında nasıl verimli bir şekilde kullanabileceğimizi ele alacağız. Her ne kadar yapay zeka, iş süreçlerimizi hızlandırsa da doğru sonuçlara ulaşmak için temel bilgi ve becerilere hala ihtiyacımız var.

Yapay Zeka ve Excel: Arkadaş mı, Rakip mi?

ChatGPT gibi araçlar sayesinde artık bir Excel dosyasını yükleyip, dosyayı belirttiğimiz talimatlara göre düzenlemesini isteyebiliyoruz. Örneğin, bir satış raporundaki toplam gelirleri bölge bazında özetlemek ya da hatalı verileri temizlemek gibi işlemleri hızlıca yapabiliyor. Ancak bu işlemlerin doğruluğuna güvenebilir miyiz? İşte burada temel Excel bilgisi devreye giriyor.

Diyelim ki bir dosyadaki verileri analiz etmek için IF veya IFS formülleri kullanmamız gerekiyor. ChatGPT’ye bu formülü oluşturmasını söyledik ve formülü dosyamıza uyguladık. Eğer sonuç doğruysa her şey yolunda. Ancak bir hata ile karşılaşırsak, bunun nedeni genellikle şu olabilir:

• Sözdizimi hataları: Excel’in noktalı virgül mü, yoksa virgül mü kullandığı gibi detaylar.

• Yanlış mantık akışı: Formülün beklediğiniz koşulları doğru analiz etmemesi.

Bu gibi durumlarda, yapay zekanın sunduğu formülü anlamamız ve düzeltmemiz gerekiyor. Çünkü formül doğru çalışmıyorsa, yapay zeka bunun nedenini otomatik olarak anlayıp çözemez. Basit bir örnekle açıklayalım: Eğer "Satışlar" sütununda belirli bir tutarın üzerindeki değerleri filtrelemek istiyorsanız ve bu talimatı eksik ya da karmaşık bir şekilde ifade ederseniz, ChatGPT’nin verdiği formül muhtemelen hatalı olacaktır. Bu durumda temel Excel bilginizle durumu kontrol etmeniz gerekir.

Yapay Zeka ve SQL: Güven Ama Doğrula

Excel’de olduğu gibi, SQL ile çalışırken de yapay zekayı bir yardımcı olarak kullanabiliriz. Örneğin:

• Bir veri tabanında satışların aylık ortalamalarını hesaplamak için bir sorgu oluşturabilirsiniz.

• Birden fazla tablo arasında ilişki kurarak, müşteri segmentasyonu yapmak için bir analiz talep edebilirsiniz.

Bu tür sorguları ChatGPT’ye yazdırmak kolaydır. Ancak, temel SQL bilginiz olmadan sonuçların doğruluğunu kontrol etmeniz ya da sorgunun ne kadar optimize olduğunu anlamanız zor olabilir. Basit bir örnek:

• ChatGPT’den "En çok satan ürünleri bul" şeklinde bir sorgu yazmasını istediniz. Eğer yazdığı sorgu, gereksiz alt sorgular ya da tekrar eden işlemler içeriyorsa, bu durum veri tabanının performansını olumsuz etkileyebilir.

Bir sorgunun doğru ve optimize çalışıp çalışmadığını anlamak için temel bilgilere sahip olmak şarttır. Örneğin:

• WHERE ve HAVING arasındaki farkı bilmek.

• Veritabanında hangi indekslerin bulunduğunu anlamak.

Bunları bilmeden yapay zekanın sunduğu sorguyu olduğu gibi kullanmak, hem hatalara hem de performans sorunlarına yol açabilir.

Doğru Kullanım: Yapay Zeka Bir Araçtır, Amaç Değil

Yapay zekayı verimli kullanmanın anahtarı, ona doğru soruları sormaktan ve sonuçlarını doğru analiz etmekten geçer. Bunun için de temel bilgi birikimine ve konuya hakimiyete ihtiyaç vardır. Yapay zekayı tamamen kontrolü ele alan bir otopilot gibi değil, sizinle iş birliği içinde çalışan bir asistan gibi düşünmelisiniz.

Örneğin:

• Excel’de karmaşık bir tablo hazırlıyorsanız, ChatGPT’ye yalnızca takıldığınız noktalarda danışabilirsiniz.

• SQL sorguları yazarken, temel yapıyı siz oluşturur ve eksik detaylar için yapay zekadan destek alırsınız.

Bu yaklaşım hem işinizi hızlandırır hem de hata riskini azaltır.

Yapay zeka, veri analitiği ve diğer iş süreçlerinde büyük kolaylıklar sunuyor. Ancak, onu tamamen bağımsız bir çözüm üretici olarak görmek yerine, bir yardımcı olarak kullanmak daha doğru bir yaklaşımdır. Temel bilgiye sahip olduğunuzda, yapay zekadan aldığınız sonuçları daha iyi analiz edebilir, hataları fark edebilir ve doğru kararlar alabilirsiniz.

Unutmayın, en iyi sonuçlara ulaşmak için insan ve teknolojinin iş birliği her zaman kritik bir faktördür. Yapay zeka bir araçtır; onu nasıl kullandığınız, alacağınız sonuçların kalitesini belirler.